Elektrisch gereedschap

Boren, slijpen, zagen, frezen of schroeven, met elektrisch gereedschap worden klusjes in en om het huis een stuk gemakkelijker. Maar welke verschillende soorten zijn er eigenlijk? Voor welke zijn klusjes zijn ze geschikt? En waar moet je op letten bij het kiezen van het juiste elektrische gereedschap voor je eigen werkbank?

Wat is elektrisch gereedschap?

Elektrisch gereedschap is handgereedschap dat door een elektrische motor wordt aangedreven, waardoor het werk veel gemakkelijker wordt. De vereiste stroom kan op twee manieren aan de motor worden geleverd: door een rechtstreekse aansluiting op het lichtnet of via een accu.

Soorten elektrisch gereedschap

• Accuboormachines zijn een handig type gereedschap dankzij hun mobiele karakter, de aanwezigheid van een accu, een laag gewicht, een kleine boorhouder en een traploze snelheidsregeling. Ze zijn geschikt voor kleine boorwerkzaamheden en het vast- en losschroeven van materialen zoals hout en kunststof.
• Boormachines zijn verkrijgbaar met een kabel of accu en beschikken over een grote boorhouder, met of zonder klopfunctie, een traploze snelheidsregeling en vaak diverse versnellingen. Ze zijn geschikt voor alle boorwerkzaamheden, inclusief klopboren (indien met klopfunctie) en het vast- en losschroeven van materialen zoals hout, kunststof, metselwerk, metaal en steen.
• Elektrische schaafmachines werken met een kabel of accu en zijn ontworpen om een dunne laag van het oppervlak af te nemen door middel van een roterende schaafrol. Ze worden gebruikt voor schaven, glad maken, afschuinen en frezen van hout.
• Kap- en verstekzagen werken met een kabel of accu en zijn voorzien van een verstekzaagblad met geleider, al dan niet met onderbouw. Ze worden gebruikt voor nauwkeurige sneden, schone randen, hoekwerk en hoekverbindingen, verstek- en kapwerkzaamheden in materialen zoals hout en kunststof.
• Cirkelzagen werken met een kabel of accu en hebben als pendelkapzaag of invalzaag, waarbij het zaagblad volledig afgedekt is (kan zonder risico op letsel neergelegd worden), of als handcirkelzaag. Ze worden ingezet voor lange, hoekige scheidingen, platen zagen, inkorten van latten en planken in materialen zoals hout, kunststof, metaal en steen.
• Decoupeerzagen werken met een kabel of accu en hebben een verwisselbaar pendelblad, waarbij de behuizing vaak van stevig kunststof is. Ze worden gebruikt voor snijden in rondingen, zagen van uitsparingen en inkorten van lijsten in materialen zoals hout, kunststof, metaal en steen.
• Bandschuurmachines werken met een kabel of accu en hebben een doorlopende band als schuur oppervlak, met een goede verwijdering van het materiaal. Ze worden gebruikt voor het schuren van grote oppervlakken (tafels, vloerplanken, deuren) en het verwijderen van roest van materialen zoals hout en metaal.

Elektrisch gereedschap

Belangrijke criteria voor een hoog rendement van al deze apparaten zijn de vermogensontwikkeling, de belastbaarheid en het rendement van de elektrische energie:

• De vermogensontwikkeling dient traploos, of in ieder geval in zoveel mogelijk trappen, instelbaar te zijn. Hierdoor kan het apparaat zachter gezet worden voor minder veeleisend werk, voor betere controle en om stroom te besparen.
• De belastbaarheid wordt door veel fabrikanten toegekend in de vorm van een levenslange garantie. Andere indicaties van een hoge belastbaarheid kunnen zeer duurzame materialen zijn, zoals roestvrij staal.
• Het rendement bepaalt hoeveel door het apparaat geabsorbeerde energie in effectief vermogen wordt omgezet en hoeveel ervan bijvoorbeeld als warmte verloren gaat. In principe geldt: hoe meer elektronische elementen (automatische functies, displays, enz.) er geïnstalleerd zijn, hoe lager het rendement.
• De technische gegevens in de beschrijving van de fabrikant geven informatie over alle relevante aspecten wat betreft prestaties, stroomverbruik en gebruiksduur/levensduurverwachting.

Voor- en nadelen van apparaten met accu of netkabel

Voor bepaalde klussen, zoals het zagen van takken in de tuin of boren in een onafgewerkte zolder, is een kabelloze machine de beste oplossing. Deze vergroot de bewegingsvrijheid en voorkomt dat vervelende kabels in de weg hangen.

Draadloos elektrisch gereedschap biedt echter niet alleen voordelen. Hoewel mobiele apparaten krachtig zijn, zijn ze relatief zwaar door de ingebouwde accu’s en bereiken ze vroeg of laat hun grenzen, vooral bij gebruik bij harde materialen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Het boren van beton
• Het frezen van metalen
• Het zagen van natuursteen

In zulke gevallen is het aan te bevelen om gereedschap met kabel te gebruiken, omdat deze krachtiger zijn.

Hoe lang een accu meegaat totdat deze leeg is, wordt uitgedrukt in wattuur (Wh), wat op zijn beurt wordt berekend uit de spanning in volt (V) vermenigvuldigd met de capaciteit in ampère-uur (Ah). Als de capaciteit in watturen vermenigvuldigd wordt met het vermogen (in watt) van het apparaat, betekent dit dat de accu in één uur 24 watt vermogen kan genereren. Indien de bijbehorende cirkelzaag dus slechts met 20 watt zou worden aangedreven, zou hij 1,2 uur ononderbroken kunnen werken (1 uur en 12 minuten). Als hij met 200 watt vermogen zou werken, zou de stroomsterkte slechts voldoende zijn voor 0,12 uur (iets meer dan 7 minuten). Bij het berekenen van de werktijd van een accu moet steeds in het oog gehouden worden dat elektrisch gereedschap meestal maar kort gebruikt wordt.

Tips voor de aankoopbeslissing van elektrisch gereedschap

Met een paar factoren in gedachten is het kiezen van het juiste apparaat veel gemakkelijker.

Rekening houden met de aard van het werk

De keuze van het juiste gereedschap hangt direct af van het werk dat gedaan moet worden. Als het bijvoorbeeld om kleinere boor- en schroefwerkzaamheden gaat, is een accuschroevendraaier het juiste gereedschap. Als er echter grote gaten in het metselwerk geboord moeten worden, gebruik dan een slagboormachine – deze zijn meestal veel krachtiger.

Hetzelfde geldt voor de verschillende vormen van zagen of slijpmachines: afhankelijk van het soort werk en de aard van het te bewerken materiaal zijn bepaalde apparaten meer geschikt dan andere. Als duidelijk is welk werk op welk materiaal moet worden uitgevoerd, wordt de keuze van mogelijke elektrische gereedschappen automatisch beperkt.

Hoe vaak moet de apparatuur gebruikt worden?

Ook de gebruiksgewoonten zijn belangrijk voor de aankoopbeslissing: voor onregelmatiger gebruik is minder krachtig elektrisch gereedschap vaak de juiste keuze. Voor wie tijdens een renovatieproject alleen houten of kunststof plinten op maat wil zagen, biedt een minder duur apparaat voldoende vermogen voor weinig geld.

Doe-het-zelvers die hun apparatuur veel gebruiken, kunnen op hun beurt wel eens kijken naar elektrisch gereedschap van topklasse. In zo'n geval kan de aanschaf van een duurder apparaat op de lange duur lonen: goedkoper elektrisch gereedschap heeft misschien niet het vermogen dat ze nodig hebben of moet vaker vervangen worden omdat het korter meegaat.

De hanteerbaarheid

Een van de belangrijkste criteria voor de aankoopbeslissing is de hanteerbaarheid van het elektrisch gereedschap. Daarom moet je, voordat je het koopt, zowel de afmetingen als het gewicht van het apparaat in overweging nemen. Indien bijvoorbeeld gaten boven het hoofd moeten worden geboord, is een lichtgewicht apparaat handig, terwijl een tafelboormachine ook kan worden gebruikt wanneer er wordt gewerkt met onderdelen die niet vast zijn gemonteerd – het hogere gewicht is dan minder relevant.

Ook de vraag hoe ergonomisch het apparaat is moet vóór de aankoop opgehelderd worden: elektrisch gereedschap met een ergonomisch gevormde handgreep is minder vermoeiend voor de handspieren, en de modellen met ruimte voor beide handen zijn gemakkelijker te bedienen.